โอไรออน – แมงป่อง – มิคสิระ – สามก๊ก
กลุ่มดาวฤดูหนาวที่โดดเด่นที่สุด เห็นจะไม่มีใครเกินกลุ่มดาวนายพราน แม้ใกล้จะพ้นหนาวแล้ว กลุ่มดาวนายพรานก็ยังโดดเด่น
คืนฟ้าใสเหมันต์สวรรค์สว่าง ดาวนายพรานเจิดพร่างเป็นกลุ่มหลัก ไอไรออนเจ้าเก่าหรือเต่ายักษ์ โลกรู้จักและเล่าขานตำนานเธอ
ว่ากันว่า เหตุที่ฤดูหนาวเป็นเวลาที่เหมาะแก่การดูดาว เป็นเพราะดาวที่ขึ้นในช่วงหัวค่ำของฤดูหนาวมักสว่างสุกใสกว่าดาวที่เห็นช่วงหัวค่ำในฤดูอื่น กลุ่มดาวนายพรานก็เข้าข่ายที่ว่านี้ ดาวเรียงเด่นของกลุ่มดาวนี้สุกใสโดดเด่นจริงๆ
กลุ่มดาวนายพรานยืนคร่อมเส้นศูนย์สูตรฟ้า อยู่ครึ่งทางระหว่างขั้วฟ้าเหนือใต้ จึงเห็นได้จากทุกแห่งทั่วโลก ความเป็นกลุ่มดาวขนาดใหญ่ ทำให้มีนิทานตำนานเกี่ยวกับกลุ่มดาวนายพรานจากทุกมุมโลก
(ภาพโอไรออนแบกซีดาเลียน โดย นีกอลา ปูแซง ถ่ายจากภาพจริงที่ Museum of Modern Art ได้จาก Wikipedia)
แต่คนในโลก มองกลุ่มดาวตรงนี้ต่างกัน
ฝรั่งว่าเป็นนายพรานโอไรออน
คนไทยมองเห็นเป็นดาวเต่า มีดาวไถอยู่ตรงกลาง
หรือว่าตามตำราหมอดู ตัวเต่านี่ไม่เกี่ยวแล้ว เพราะดวงจันทร์ไม่เคลื่อนผ่านตรงนั้น ผ่านแต่ตรงหัวเต่า เขาว่าเป็นดาวมิคสิระ แปลว่าหัวเนื้อ มิคสิระ เป็นการเขียนแบบภาษาบาลี ถ้าเป็นภาษาสันสกฤตจะเขียนเป็น มฤคศิระ
(ภาพกลุ่มดาวนายพราน สร้างจากโปรแกรม Cartes du Ciel ซึ่งเป็นโปรแกรมโอเพนซอร์ส)
คนจีนมองเป็นตรงนี้เป็นสองชุดเหมือนกัน คือส่วนหัวเต่าของไทย หรือมิคสิระ เขาเรียกว่าดาวจือ แปลว่าปากเต่า กับส่วนตัวเต่า รวมเรียกว่าดาวเซิน แปลว่าดาวสามดวง หมายเอาดาวที่เรียงกันเป็นเข็มขัดนายพราน หรือคันไถ เป็นหลัก
แต่ชาวจีนตั้งชื่อดาวเรียงเด่นรอบๆ ดาวหลักไว้ด้วย ซึ่งในกรณีนี้จะล้นจากบริเวณดาวหลักข้ามเขตกลุ่มดาวนายพรานออกไปด้วย ดาวจือ ดาวเซิน ก็มีดาวอื่นอยู่รอบ เท่าที่หาได้มีดังนี้
ดาวจือ (ตาราง)
| ชื่อดาว(เรียงเด่น) | ชื่อจีน | ในกลุ่มดาว | จำนวนดาว |
| ปากเต่า | 觜 (จือ) | นายพราน | 3 |
| เจ้าอสูร | 司怪 (ซีไกว้) | นายพราน/วัว/คนคู่ | 4 |
| ธงประจำตำแหน่ง | 座旗 (จั้วฉี) | สารถี/แมวป่า | 9 |
ดาวเซิน (ตาราง)
| ชื่อดาว(เรียงเด่น) | ชื่อจีน | ในกลุ่มดาว | จำนวนดาว |
| ดาวสามดวง1 | 參 (เซิน) | นายพราน | 7 |
| อาชญา | 伐 (ฝา) | นายพราน | 3 |
| บ่อหยก | 玉井 (ยวี่จิ่ง) | นายพราน/แม่น้ำ | 4 |
| ฉาก | 屏 (ผิง) | กระต่ายป่า | 2 |
| บ่อทัพ | 軍井 (จุนจิ่ง) | กระต่ายป่า | 4 |
| ส้วม2 | 廁 (เช่อ) | กระต่ายป่า | 4 |
| อึ3 | 屎 (สื่อ) | นกเขา | 1 |
หมายเหตุ
1 โบราณมีเพียงดาวสามดวงที่เป็นเข็มขัดนายพราน ต่อมาจึงเพิ่มอีก 4 ดวงในภายหลัง
2 มีดาว แอลฟากระต่ายป่า อยู่ด้วย
3 หมายถึงดาว มิวนกเขา
ดาวเรียงเด่นสองชุดสุดท้ายของดาวเซินนับว่าเด่นจริง ไม่ใช่สว่างเด่น แต่ชื่อเด่น
คนโบราณช่างตั้งชื่อ ถ้าเอาดาวฝรั่งผสมกับดาวจีน ก็จะเห็นนายพราน แล้วส้วม แล้วมีอึด้วย!
(ลายเส้นสมัยใหม่กลุ่มดาวนายพราน ดาวส้วม และดาวอึ โดยวัชรพงศ์ เตชะไพบูลย์, ภาพกลุ่มดาวสร้างจากโปรแกรม Cartes du Ciel)
