ตอนที่ 13 - ตำนานจีนเรื่องสวรรค์เอียงกับดาวกระบวยเหนือใต้
- Details
- Created on Wednesday, 25 November 2015 08:17
- Last Updated on Wednesday, 25 November 2015 13:11
- Hits: 2188
แรงบันดาลใจมาจากการค้นพบ ได้พบปะพูดคุยกับผู้รู้ ได้อ่านข้อเขียนที่จุดประกายความคิด จากนิทานสั้น กลายเป็นกลอน แล้วพามาถึงไขขานนิทานดาวตอนที่ 13 จนได้
เรื่องดาวกระบวยเหนือใต้ของจีนกล่าวถึงดาวกระบวยสองกลุ่ม กลุ่มหนึ่งเรียกว่าดาวกระบวยเหนือ ซึ่งได้แก่ดาวหมีใหญ่หรือดาวจระเข้ของไทยนี่เอง อีกกลุ่มหนึ่งเรียกว่าดาวกระบวยใต้ ความจริงเรียก กระบวย เฉยๆ ก็ได้ เพราะกลุ่มดาวจีนชื่อนี้จริงๆ
ดาว กระบวย คำจีนเขียนว่า 斗 อ่านว่า โต่ว ประกอบด้วยดาว 6 ดวงในกลุ่มดาวคนยิงธนู คือ ซีตา (ζ) เทา (τ) ซิกมา (σ) ฟาย (φ) แลมบ์ดา (λ) และมิว (μ) คนยิงธนู
ฟังตอนที่ 13 จากเว็บไซต์
หรือ ดาวน์โหลดตอนที่ 13
ดาวกระบวยทางเหนือกับดาวกระบวยทางใต้เล่นหมากล้อมอยู่ที่ปลายนาข้าวสาลี หยานเชาหนุ่มค่อยรินสุรา ยื่นเนื้อกวาง
(ภาพจากเว็บพิพิธภัณฑ์อวกาศฮ่องกง)
ดาวกระบวยใต้ของจีน เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มดาวคนยิงธนูตามมาตรฐานสากล (คลิกภาพเพื่อดูภาพขยาย)
(ข้อมูลกลุ่มดาวจากวิกิพีเดีย ภาพจาก Stellarium)
รายการ อะพอลโล 11 - จาก ม.รังสิต
- Details
- Created on Sunday, 08 November 2015 16:51
- Last Updated on Sunday, 08 November 2015 17:22
- Hits: 1562
รายการวิทยุจาก ม.รังสิต ที่มาสัมภาษณ์ผมไว้เมื่อต้นเดือนพฤศจิกายน 2558 เพื่อเป็นงานเก็บคะแนนของนักศึกษานิเทศศาสตร์ปีที่ 2 ขอนำมาเผยแพร่ไว้ที่นี่อีกแห่งหนึ่งครับ
ตอนที่ 12 - ดาวเคราะห์อลวน
- Details
- Created on Saturday, 16 November 2013 17:32
- Last Updated on Sunday, 17 November 2013 16:55
- Hits: 2646
ไขขานขึ้นตอนใหม่ขัดตาทัพ
ไร้นิทานชวนสดับดังก่อนเก่า
เอาอลวนดาวเคราะห์มาบรรเทา
พฤหัส-เสาร์คู่ยักษ์ผลักกระเจิง
เรื่องดาวเคราะห์อลวน เป็นเรื่องที่ได้แรงบันดาลใจมาจากบทความในนิตยสารสองสามฉบับที่ผมได้อ่าน หรือได้แปลในช่วงกลางปี 2556 ว่าด้วยแบบจำลองคอมพิวเตอร์ในวงการดาราศาสตร์ซึ่งระบุว่าดาวเคราะห์ในระบบสุริยะในอดีตมีการมีการย้ายวงโคจรและสร้างความปั่นป่วนไปทั่วทั้งระบบ
สิ่งที่น่าประหลาดใจคือบทความทั้งหมดตีพิมพ์ออกมาในช่วงเวลาใกล้เคียงกันมาก ต่อมาได้ฟังรายการพอดคาสต์ Astronomy Cast ตอน Planetary migration ซึ่งทำไว้เมื่อเดือนเมษายน 2556 ถึงได้เข้าใจว่าทฤษฎีนี้แม้จะเสนอมา 10 ปีแล้ว หากเพิ่งได้รับความยอมรับจากวงการดาราศาสตร์อย่างเต็มที่เมื่อไม่นานมานี้
ช่วงนั้นผมกำลังวางแผนบทความให้กับเว็บไซต์ของสำนักกิจการอวกาศ กระทรวง ICT อยู่พอดี เลยค้นคว้าเรื่องนี้เป็นเรื่องสำหรับลงในเว็บดังกล่าว ตั้งชื่อบทความว่า ดาวเคราะห์อลวน ซึ่งขณะนี้ก็ได้รับการนำเข้าไปแล้ว
ต่อมาในการประชุมกรรมการพจนานุกรมดาราศาสตร์ที่ราชบัณฑิตยสถานซึ่งผมเป็นกรรมการอยู่ด้วย มีคำขอบทความวิชาการดาราศาสตร์ไปเล่าในรายการ คลังความรู้คู่แผ่นดิน ของราชบัณฑิตยสถาน สำหรับออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ขณะนั้นผมเพิ่งเขียนบทความเสร็จได้ไม่นาน ยังหยิบข้อมูลมาพูดได้คล่องปาก จึงอาสาไปเรื่องหนึ่ง คือเรื่องดาวเคราะห์อลวนนี่เอง
สิ่งที่พิเศษสำหรับการให้สัมภาษณ์ในรายการนี้คือ ปกติอาจารย์จากราชบัณฑิตฯ มักให้สัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ เพื่อความสะดวก แต่ผมคิดอยู่แล้วว่าจะขอรายการนั้นมาทำพอดคาสต์ จึงเจาะจงไปว่าจะขอไปให้สัมภาษณ์ที่ห้องอัดเสียงของสถานีวิทยุ จนได้ออกมาเป็นรายการ ออกอากาศเมื่อวันเสาร์ที่ 2 พฤศจิกายน 2556 เวลา 20.30 น.
บทความเรื่อง ดาวเคราะห์อลวน ในเว็บไซต์สำนักกิจการอวกาศ
http://www.space.mict.go.th/knowledge.php?id=planet
รวมบทความดาราศาสตร์ ในเว็บไซต์สำนักกิจการอวกาศ
http://www.space.mict.go.th/knowledge.php?id=astro
ภาพเนบิวลาสุริยะในจินตนาการของศิลปิน ดาวเกิดใหม่ก่อตัวขึ้นจากการยุบตัวของเมฆโมเลกุลและสร้างจานดาวเคราะห์ไปพร้อมกัน
(คลิกที่รูปเพื่อเปิดเฉพาะรูปในหน้าใหม่)
แบบจำลองนีซแสดงสถานะของระบบสุริยะในสามห้วงเวลา กรอบซ้ายสุดเป็นสถานะเริ่มต้นเมื่อดาวเคราะห์ยักษ์ทุกดวงโคจรเป็นวงกลมรอบดวงอาทิตย์ มีวัตถุดาวเคราะห์โคจรเป็นวงกลมอยู่รอบนอก กรอบกลางคือสภาพหลังจากดาวเสาร์กับดาวพฤหัสบดีเข้าสู่วงโคจรสั่นพ้อง 1:2 และดาวเนปจูน (วงโคจรสีน้ำเงิน) ย้ายข้ามวงโคจรของดาวยูเรนัส (เส้นสีฟ้า) ลุยเข้าไปในแถบวัตถุดาวเคราะห์ กรอบขวาคือสภาพหลังจากวัตถุดาวเคราะห์กระเจิงไปมากแล้ว
(คลิกที่รูปเพื่อเปิดเฉพาะรูปในหน้าใหม่)
ตอนที่ 11 - กลุ่มดาวโลมา
- Details
- Created on Friday, 30 July 2010 11:39
- Last Updated on Sunday, 17 November 2013 03:18
- Hits: 4993
เดลฟินัส - โยบ - นบีอัยยู๊บ
มาเริ่มเล่านิทานดาวกันใหม่ที่กลุ่มดาวขนาดเล็กสักหนึ่งกลุ่ม กลุ่มดาวโลมาแม้จะเล็กแต่ก็มีรูปร่างโดดเด่น
เล่าเรื่องกลุ่มดาวใหญ่ไปมากแล้ว
ขอเปลี่ยนแนวเล่าเรื่องเล็กเล็กบ้าง
ประเดิมด้วยโลมารางชาง
ขุดคัมภีร์มาอ้าง-โยบ-นบี
กลุ่มดาวโลมาแอบอยู่ในบริเวณสามเหลี่ยมฤดูร้อน ข้างดาวนกอินทรี ถ้าอยู่ในเมืองจะเห็นค่อนข้างยาก เพราะกลุ่มเล็กและดาวก็ไม่สว่างมากนัก ตำนานต้นเรื่องของกลุ่มดาวโลมาก็สั้นนิดเดียว สมกับเป็นเรื่องของกลุ่มดาวเล็ก
ถึงกระนั้น เรื่องของกลุ่มดาวโลมาก็ยังมีศิลปินในอดีตหยิบมาวาดเป็นจิตรกรรมคลาสสิก
อีกชื่อหนึ่งของกลุ่มดาวโลมา หรือที่ถูกต้องบอกว่าของดาวเรียงเด่นส่วนหนึ่งในกลุ่มดาวโลมา คือโลงศพของโยบ (Job’s coffin) เรื่องของศาสดาพยากรณ์ที่ชื่อโยบ เป็นบทสำคัญบทหนึ่งในคัมภีร์ไบเบิล เรื่องนี้มีจิตรกรจับตอนต่างๆ ไปวาดภาพไว้มากมาย แต่ที่เด่นมากเป็นภาพประกอบพระคัมภีร์ที่ วิลเลียม เบลค จิตรกรและกวีอังกฤษเมื่อสองร้อยปีก่อนได้สร้างไว้
ที่นำมาให้ชมนี้เป็นเพียงบางส่วน ฉบับเต็มหาดูได้ในเว็บ ที่นี่
ศาสนาอิสลาม เรียกโยบว่า นบีอัยยู๊บ (ใส่ไม้ตรีตามที่เห็นใช้กันในเอกสารของอิสลามหลายแห่ง) หรือ อัยยูบ (ไม่มีไม้ตรี แต่ออกเสียงตรี) คำว่า นบี หมายถึงศาสดาพยากรณ์
เรื่องของนบีอัยยู๊บมีเรื่องราวคล้ายกับที่เล่าไว้ในคัมภีร์ไบเบิล และยังมีหลุมศพของท่านให้เห็นอยู่ในประเทศโอมานปัจจุบัน
(ภาพ กลุ่มดาวโลมา โดย Torsten Bronger ได้จาก Wikipedia)
(ภาพกลุ่มดาวโลมาในแผนที่ดาวโบราณ โดย เจโอชาฟัต แอสพิน แห่งลอนดอน 1825 วาดโดย ซิดนีย์ ฮอลล์ ได้จาก Heavens exhibit ห้องสมุดรัฐสภาสหรัฐ)
(ภาพ สยุมพรเทพโพไซดอนกับนางแอมฟิไทรที ได้จาก Wikimedia)
(ภาพประกอบเรื่องโยบ ได้จาก www.blakearchive.org)
(ภาพสุสานของนบีอัยยู๊บ ได้จาก shw.zulraini.fotopages.com)
(ภาพหลุมศพของนบีอัยยู๊บภายในสุสาน โดย Proud Pakistani ได้จาก http://salalahtrip.blogspot.com)
(ภาพ NGC 6891 ถ่ายด้วยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ได้จาก Wikimedia)
กลุ่มดาวโลมา
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
ภาพกลุ่มดาวโลมาในแผนที่ดาวโบราณ แสดงร่วมกับกลุ่มดาวที่อยู่ใกล้เคียง คือลูกธนู นกอินทรี และอันทินัส (กลุ่มดาวโบราณ ปัจจุบันแทนด้วยกลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ) โดย เจโอชาฟัต แอสพิน แห่งลอนดอน 1825 วาดโดย ซิดนีย์ ฮอลล์
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
สยุมพรเทพโพไซดอนกับนางแอมฟิไทรที จิตรกรรมฝาผนัง วาดในช่วงปี 1802-05 โดยเฟลิเช เจียนี
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
ผู้สื่อสารมาหาโยบเพื่อบอกข่าวร้าย
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
แล้วพระเจ้าทรงตอบโยบออกมาจากพายุ
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
ตัวเบเฮโมทตัวมหึมา หนังหนา ขาและหางมีพลังมาก กับตัวเลวีอาธาน
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
สุสานของนบีอัยยู๊บ บนเขาทางเหนือของเมืองซาลาลา ประเทศโอมาน
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
หลุมศพของนบีอัยยู๊บภายในสุสาน
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
เนบิวลาดาวเคราะห์ NGC 6891 ในกลุ่มดาวโลมา
(คลิกที่รูปเพื่อดูรูปใหญ่)
ตอนพิเศษ 2 - History of modern astronomy in Thailand Part 2
- Details
- Created on Monday, 01 February 2010 03:25
- Last Updated on Saturday, 16 November 2013 03:51
- Hits: 2838
| History of Modern Astronomy in Thailand Part 2 พอดคาสต์ภาษาอังกฤษ เรื่องประวัติศาสตร์ดาราศาสตร์สมัยใหม่ในประเทศไทย ภาคจบ เผยแพร่ในรายการ 365 Days of Astronomy โครงการหนึ่งของ International Year of Astronomy (ซึ่งตอนแรกว่าจะทำแค่ปีเดียว แต่การตอบรับดีมากจนเปลี่ยนเป็นจัดต่อไปเรื่อยๆ) มีพากย์ไทยเล่าเรื่องทั้งสองตอนให้ฟังก่อน แล้วจึงเป็นภาษาอังกฤษ ตามด้วยเพลงประกอบเต็มเพลง ดาราศาสตร์ยุคใหม่ในสยาม ส่วนภาษาอังกฤษ จับตั้งแต่สมัยรัชกาลที่เจ็ดมาจนถึงยุคปัจจุบัน อันเป็นยุคที่ดาราศาสตร์ในประเทศไทยก้าวหน้าขึ้นกว่าแต่ก่อนมาก มีความเพิ่มพูนทั้งในเชิงปริมาณและคุณภาพ เพลงประกอบคือเพลง ราตรีประดับดาว พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เรียบเรียงและบรรเลงโดยวงดุริยางค์ไทยแลนด์ฟิลฮาร์โมนิค นำมาใช้โดยได้รับอนุญาตแล้ว นอกจากการเล่าเรื่องในรายการ ผมได้ทำหนังสือเล่มเล็กเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพประกอบ และพากย์ไทย ขึ้นไว้เล่มหนึ่ง ชื่อ History of Modern Astronomy in Thailand ในสองรูปแบบ คือ
ที่เป็น PDF นั้นเปิดอ่านในคอมพิวเตอร์ได้ง่าย ส่วน epub ต้องมีโปรแกรมอ่าน หรือส่งเข้าไปในเครื่องอ่านจึงจะอ่านได้
ลิ้งก์ไปฟัง 365 Days of Astronomy หรือฟังจากเว็บ |
|
