![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Castor_et_Polux_porcelaine_de_S%C3%A8vres.jpg/731px-Castor_et_Polux_porcelaine_de_S%C3%A8vres.jpg)
เรื่องคนคู่คือไขขานมาปล่อยของ คู่แฝดกรีกลงจองตามวิสัย นักบุญเอลโมมีดวงไฟ โลงกับกาแบบไทยนั้นเกี่ยวกัน อัทระปุนัพสุระดมมาเล่า ทีอาซีก็เข้ามาสังสรรค์ ทั้งบ่อทั้งแม่น้ำเหนือใต้พัลวัน สารพันวัตถุที่ชวนชม
กลุ่มดาวคนคู่เริ่มรวบรวมตำนานไว้เมื่อครั้งไปเล่าเรื่องที่หอดูดาวเฉลิมพระเกีรอยรติฯ ที่อ.แปลงยาว วันมีฝนดาวตก แล้วค้นคว้าเพิ่มเติมจนกลายเป็นตอนที่ยาวที่สุด นอกจากยาวที่สุดแล้ว ยังเปลี่ยนเสียงเพลงเปิดรายการ จนถึงปิดรายการ ให้เป็นแนวเดียวกันทั้งหมด ต้องพากย์เสียงเปิดใหม่ด้วย เพราะแนวเพลงไม่เหมือนกับที่เคยใช้
อุปรากรเรื่อง คาสเตอร์และพอลลักซ์ ของราโม เต็มเรื่อง
ไฟของนักบุญเอลโม (St. Elmo’s fire)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Waldburg_Pfarrkirche_-_Wolfgangsaltar_2b_Predella_Erasmus.jpg/461px-Waldburg_Pfarrkirche_-_Wolfgangsaltar_2b_Predella_Erasmus.jpg)
ปรากฏการณ์แสงไฟฟ้าในอากาศที่ชาวกรีกโบราณเรียกว่าคาสเตอร์กับพอลลักซ์ ปัจจุบันเรียกกันว่าไฟของนักบุญเอลโม ได้ชื่อจากนักบุญเอรัสมุสแห่งฟอร์เมีย
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Elmo%27s_fire-2.jpg/463px-Elmo%27s_fire-2.jpg)
![](https://scienceblogs.com/files/startswithabang/files/2010/04/050131volcaniclightning.jpeg)
ภาพจากบทความใน Science Blog, Image credit: Sakurajima Volcananological Observatory
คนไทยสมัยก่อนมองกลุ่มดาวคนคู่เป็นโลง
![](https://khaikhan.in.th/wp-content/uploads/2021/01/Coffin-crow-1024x683.png)
ดาวนักขัตฤกษ์ ปุนัพสุ คือดาวคาสเตอร์ กับพอลลักซ์ และอีกดวงหนึ่งทางซ้าย บนเส้นประ
ดาวโลง คือดาวเรียงเด่นหลักของกลุ่มดาวคนคู่ บนเส้นสีแดง
ดาวกา ของชาวพัทลุง คือเส้นสีเขียว (ตามแบบของนิพัทธ์พร เพ็งแก้ว ใน ไทบ้านดูดาว)
ดาวจีนในบริเวณกลุ่มดาวคนคู่
คือคณะดาวจิ่ง (คำว่า คณะดาว ผมตั้งขึ้นใหม่เอง เพื่อเป็นการเรียกไม่ให้ซ้ำกับ กลุ่มดาว) จิ่ง คือบ่อน้ำที่มีขอบบ่อ มีดาวประกอบหลายชุด
![](https://khaikhan.in.th/wp-content/uploads/2021/01/chinese-gemini-1024x728.png)
กำเนิดดาวคนคู่ในตำนานไวกิ้ง
ตำนานนอร์ส ของชาวสแกนดิเนเวีย (ไวกิ้ง) ในยุโรปเหนือ เล่าถึงการเกิดดาวคนคู่จากดวงตาของยักษ์ทีอาซี เทพโลกิต้องทำงานหนัก
![](https://khaikhan.in.th/wp-content/uploads/2021/01/Loki-Skadi-m-1024x724.jpg)
(ภาพประกอบโดย บรรลือธนวรรฒ วงษ์เจริญธรรม)
วัตถุน่าสนใจในกลุ่มดาวคนคู่
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Gemini_constellation_map.svg/676px-Gemini_constellation_map.svg.png)
By Gemini_constellation_map.png: Torsten Brongerderivative work: Kxx (talk) – Gemini_constellation_map.png, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10839662
ดาวคาสเตอร์ หรือแอลฟาคนคู่ ดาวที่สว่างเป็นที่สองของกลุ่มดาวคนคู่ (แต่ได้ชื่อแอลฟา) ไม่ใช่ดาวดวงเดียว เราเห็นเป็นดวงเดียวเพราะมันอยู่ไกลกว่าสายตาจะแยกออก
ระบบดาวหกดวงของดาวคาสเตอร์แบ่งเป็น 3 คู่ ดวงใหญ่ที่สุดอยู่ในคู่ A ซึ่งโคจรรรอบศูนย์มวลเดียวกันกับคู่ B ส่วนคู่ C เป็นคู่เล็กกว่าที่โคจรรอบรอบศูนย์มวลนั้นด้วย แต่มีคาบโคจรนานหลายพันปี
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Infographic_depicting_the_sextuple_star_system_Castor%2C_and_details_about_its_components.jpg/822px-Infographic_depicting_the_sextuple_star_system_Castor%2C_and_details_about_its_components.jpg)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Geminga_by_Chandra_and_Spitzer.jpg/640px-Geminga_by_Chandra_and_Spitzer.jpg)
ดาวเกมินกา (Geminga – อ่านว่า เกมินกา ไม่ใช่ เจมินกา) มองด้วยตาไม่เห็น เพราะเป็นดาวนิวตรอน ภาพนี้สร้างขึ้นโดยการรวมภาพจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศจันทรา (รังสีเอกซ์) กับกล้องโทรทรรศน์อวกาศสปิดเซอร์ (แสงอินฟราเรด)
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Ngc2392.jpg/768px-Ngc2392.jpg)