ตอนที่ 8 – กลุ่มดาวแกะ หรือเมษ

ฟริกซัสกับเฮลลี – ดาวอาศวินี – ดาวภรณี

กลุ่มดาวแกะหรือราศีเมษ เป็นกลุ่มดาวอันดับที่หนึ่งในจักรราศี เนื่องจากจุดวสันตวิษุวัตเคยอยู่ในกลุ่มดาวนี้เมื่อหลายพันปีก่อน ถึงเดี๋ยวนี้จุดนั้นจะย้ายไปแล้ว กลุ่มดาวแกะก็ยังเป็นอันดับหนึ่งอยู่ดี

เมื่อเล่นจักรราศีก็ต้องแวะ
กลุ่มดาวแกะเอกเขนกบนสวรรค์
เป็นแกะทองหมายปฐมบรมบรรพ์
และเป็นสองฤกษ์จันทร์โยงนิทาน
ฟริกซัสช่วยนางเฮลลีที่ตกจากหลังแกะไม่ทัน ทะเลตรงนั้นจึงได้ชื่อตามนางเฮลลี
(J. C. Andrä: “Griechische Heldensagen für die Jugend bearbeitet” จาก Wikemedia)
ช่องแคบเฮลเลสพอนต์ ปัจจุบันคือช่องแคบดาร์ดะเนลส์ (ซ้าย) เป็นด่านตะวันตกของทะเลมาร์มะรา ส่วนด่านตะวันออกคือช่องแคบบอสพอรัส (ขวา) มีกรุงอิสตันบุลเป็นมหานครตั้งคร่อมช่องแคบอยู่ทั้งหมด
(สาธารณสมบัติ จาก Wikipedia)

นิทานดาวไทยสำหรับดาวสองกลุ่มที่อยู่ในกลุ่มดาวแกะเขาเล่าไว้ว่าเรื่องต่อกันเพราะมีตัวละครกลับชาติมาเกิด เป็นการโยงนิทานแบบไทยๆ

ดาวสามดวงที่เริ่มจากดาวฮามัล ตามเส้นสีน้ำเงินลงไป คือดาวสว่างที่สุดสามดวงของกลุ่มดาวแกะ เท่ากับดาวโหลวของจีน สองในสามดวงเป็นส่วนหนึ่งของดาวอัศวินี

กลุ่มดาวแกะเป็นกลุ่มดาวสากล ส่วนดาวอัศวินี และภรณี เป็นดาวจันทรคติแบบไทย (ของจีนคือ โหลว และ เว่ย) ดาวสว่างที่สุดในกลุ่มดาวแกะคือ แอลฟาแกะ หรือ ฮามัล
(ภาพแผนที่ฟ้าแสดงกลุ่มดาวแกะ ดาวอัศวีนี ดาวภรณี มาจากโปรแกรม Cartes du Ciel V3.0 ซึ่งเป็นโปรแกรมโอเพนซอร์ส)

ข้อมูลดาวไทย (เส้นสีแดง ตัวหนังสือแดง) ที่ทำแผนที่ไว้นี้ได้ข้อมูลจากตำราของหลวงวิศาลดรุณกร สำหรับดาวภรณีนั้นไม่เป็นปัญหา คือรูปสามเหลี่ยมที่เห็นแน่นอน แต่ดาวอาศวินี (อัศวินี) ในตำราไม่เจาะจงว่ามีดาวอะไรบ้าง เพียงบอกว่า “อันโดรเมดาทางตะวันออก ๑ ดวง ตรีอันกุลา (สามเหลี่ยม) ๑ อาริเอส (แกะ) ๒ ดวง ปีเซส (ปลา) ๑ ดวง รวมกัน ๕ ดวง เป็นรูปหางหนูหรือคอม้า” ที่ลากเส้นไว้เป็นการสันนิษฐานของคนเล่านิทาน ไม่ยืนยันว่าจะเป็นดาวเหล่านั้นหรือไม่

ฟังพอดคาสต์ตอนที่ 8

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *